İnönü Stadı

Koordinatlar: 41°02′21.14″K 28°59′41.07″D / 41.0392056°K 28.9947417°D

İnönü Stadı
Kartal Yuvası
Tam isim	İnönü Stadı
Yer	Beşiktaş, İstanbul, Türkiye
Temel atma	1939
Açılış	27 Kasım 1947
Yenileme	2004
Kapanış	11 Mayıs 2013 [1]
Yıkılış	Haziran-Ekim 2013
Sahibi	Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü
Zemin	Çim
Mimar	Şinasi Şahingiray Vietti Violi Fazıl Aysu
Eski isim(leri)	Mithatpaşa (1952-1973) Dolmabahçe Fi-Yapı İnönü
Ev sahibi	Beşiktaş JK
Kapasite	32.086

İnönü Stadı, İstanbul Boğazı kıyısında, Beşiktaş ile Kabataş semtleri arasında yer alır. Stad 2004 yılında yenilenerek, kapasitesi 32.086'ya çıkarılmıştır. The Times'ın yaptığı dünya'nın en iyi manzaralı 10 stadı sıralamasında İnönü Stadyumu dördüncü sırada yer aldı.^[2] Beşiktaş JK'nin yeni stat projesi kapsamında, yıkılmakta olan stat, 1.5 yıl sonra taraftarlarına kapısını tekrar açacaktır.

Tarihçe

İstanbul'da futbol karşılaşmaları 1910'lu yıllardan başlayarak 1928'e kadar eski Union Club Stadı'nda, 1929-1947 arasında da Fenerbahçe Stadı ile Taksim Topçu Kışlası avlusunda yapılan Taksim Stadı'nda oynanmaktaydı. İstanbul'daki ilk statlar ahşap ve tek tribünlü Fenerbahçe ile Beşiktaş ile Ortaköy arasındaki ilkel görünümlü Şeref Stadı'ydı. Taksim Kışlası'yla birlikte buradaki top sahası da kaldırılınca İstanbul'a büyük ve modern bir stat yapımı önem kazandı.

1939'da İtalya'dan davet edilen ve bu konuda uzmanlığı bulunan dünyaca ünlü stadyum mimarı Paolo Vietti Violi, mimar Fazıl Aysu ve mimar Şinasi Şahingiray'la birlikte stadyum için seçilen Dolmabahçe Sarayı'nın eski hasahırlarının bulunduğu yere uygun bir plan hazırladı. Stadın temeli, 19 Mayıs 1939'da Dolmabahçe Sarayı'nın eski has ahırlarının bulunduğu arazide atıldı. Ancak kısa bir süre sonra II. Dünya Savaşı'nın getirdiği sıkıntılar inşaatı engelledi. Bu nedenle 19 Mayıs 1943'te yeniden bir temel atma töreni yapıldı ve hafriyat işine girişildi. Harap durumda olan hasahırlar kolayca ortadan kaldırılıp hafriyat yapılabildi. Ancak arkada bulunan Gazhane tesisleri en büyük problemi teşkil ediyordu. Mimar Vietti Violi'nin çizdiği planın Gazhane'ya bakan kısmına el sürülemedi. Stadın diğer yerleri plana uygun olarak yapıldı. Ancak stadın Dolmabahçe Sarayı'na bakan yüzündeki büyük demir kapısının iki yanındaki duvara gömülecek tunç rölyefler yapılamadığı gibi, yine bu tribünün sahaya bakan yüzündeki iki küçük kulenin üzerine konulması gereken disk ve cirit atan sporcu heykelleri de yapılıp yerlerine konulamadı. Stadın Gazhane'ye bakan kısmı da yüksek bir taş duvarla kaplandı.

Stada, dönemin Cumhurbaşkanı ve Mustafa Kemal Atatürk'ün silah arkadaşlarından olan İsmet İnönü'nün soyadı verildi. Stadın açılışını, dönemin İstanbul valisi ve belediye başkanı Dr. Lütfi Kırdar yaptı. Stad, o dönemin parasal değeriyle 5,000,000 TL'ye mal oldu.

İnönü Stadyumu, 27 Kasım 1947'de Beşiktaş ile İsveç'in AIK Solna takımı arasında oynanan maçla açıldı. Bu stadyumdaki ilk golü de o zamanlar Beşiktaş’ın futbolcusu olan Süleyman Seba atmıştır. İlk maç 3-2 Beşiktaş'ın mağlubiyeti ile bitmiştir.

1947'de açılışında adı İnönü Stadyumu iken 1952'de siyasi nedenlerle adı Mithatpaşa Stadyumu'na çevrildi, 1973'de tekrar İnönü Stadyumu oldu. Beşiktaş JK, açılışından beri bu stadı kullanmaktadır. Kısa bir süre dolmabahçe stadı ismiyle de anıldı.

1998 yılında Gençlik ve Spor Genel Müdürlüğü ile BJK arasında imzalan sözleşme ile 49 yıllığına kiralanmış ve adı Beşiktaş İnönü Stadı olarak değiştirilmiştir. Bu sözleşmeyle BJK İnönü Stadyumu ile ilgili tasarruflarda bulunmaya sadece Beşiktaş Jimnastik Kulübü Derneği’nin yetkili olduğu hukuken tescil edilmiştir.

Beşiktaş Futbol Yatırımları Sanayi ve Ticaret A.Ş., İMKB’ye yaptığı açıklamada BJK İnönü Stadyumu’nun isminin 2 dönem için Fi-Yapı İnönü Stadyumu olarak kullanılacağını bildirdi. Ancak yapılan antlaşma 30 Aralık 2011 tarihinde Fİ-Yapı tarafından feshedildi.^[3]

Yenilemeler

İlk yenileme çalışmaları

İnönü Stadı ilk inşa edildiği yıllarda günlük ihtiyaca göre düzenlenmiş, çok sayıda seyirci alacak kapasiteli tribünler yerine yapıda estetik görüntüye daha fazla ağırlık verilmişti.

İstanbul'un artan nüfusuyla orantılı olarak futbol seyircisi de bir çığ gibi büyüdükçe stad ihtiyaca cevap veremez oldu. 1947'de açıldığında 16.000 kişilik olan stadın kapasitesi 1950'li yıllarda, ilk olarak numaralı tribünün sol tarafına düşen bölüme 5 bin kişilik eklenti yapıldı. Bir süre sonra gazhanenin kaldırılmasıyla meydana çıkan arsaya 15 bin kişilik kale arkası tribünün yapılmasıyla stad ayakta 40 bin seyirci alacak duruma geldi.

İnönü Stadı uzun süre Türkiye'deki tek karşılıklı iki kapalı tribüne sahip stad özelliğini korudu.

2004 yenileme çalışmaları

Stadın yeni hali

2003-04 sezonunun tamamlanmasının ardından hemen başlayan çalışmalarla İnönü Stadı, yeni bir görünüm kazandı. Zemin indirme projesiyle, tribünler ile saha arasında artık sadece 4 metre uzaklık var. Bu sayede yüzde 50 artışla, toplam koltuk kapasitesi 21,500'den 32,145’e ulaştı.

Kapalı Tribün'de bulunan basın tribünü, taraftarlardan gelen istek üzerine Numaralı Tribün kısmına alındı. Kapalı Trübünün orta bölümündeki localar, tribünlerle saha arasında bulunan tel örgüler kaldırıldı. Stadın giriş ve çıkışlarını rahatlatmak için kapı sayısı da yüzde 100 artırılarak, 36’dan 72’ye çıkartıldı.

BJK TV için stat içerisinde bir bölüm yapıldı. Ayrıca, tuvalet ve büfelere yenisi eklenerek, bakımları tamamlandı.

Yeni stad projesi

2013 yılı mayıs ayı ile birlikte stadın 41.903 kişi olması için çalışmalara başlanması planlanmaktadır, inşaatın tahmini süresi 18 aydır. İETT Garajı' da BJK İnönü Stadyumu'na dahil edilecektir.

Stadın en büyük özelliği üstünün tamamen kapatılabilir gerektiğinde de açılabilir şekilde yapılacak olması. Böylece kar, yağmur ağır zemin rüzgar gibi doğal nedenlerden kaynaklanan olumsuz şartlar İnönü Stadı’ndaki futbolu etkilemeyecek. Stadın üstü yazın istendiğinde açılabilecek. Ana hatları ortaya çıkan projeye göre sahanın zemini 40 metre kuzeye doğru çekilip deniz tarafındaki eski açık tribünün iç tarafına amfitiyatro yapılacak.

Yeni projeye göre BJK İnönü Stadı’nın içinde alışveriş merkezleri, büyük bir otopark, değişik damak zevklerine uygun restoranlar, mağazalar, ofisler, çok amaçlı kullanılabilen salonlar da olacak.

Ayrıca Anıtlar Kurulu ve İstanbul İl Turizm Müdürlüğü ile yapılacak ortak çalışmalar sonucunda stadın tam altından geçen ve gizemini yıllardır koruyan dehlizin turizme kazandırılması da hayata geçirilecek.

İnönü Stadyumu'nun bütün izinleri alındıktan sonra 2 Haziran 2013 tarihinde, Beşiktaş başkanı Fikret Orman tarafından temsili yıkımı gerçekleşmiştir. Yeni İnönü Stadyumu'nun 16 ay gibi kısa bir sürede bitirilmesi planlanmaktadır.

Tribünler

Eski Açık

Kapasitesi 10.000'dir. Deniz tarafindaki tribündür, ucuzdur ve genellikle ailelerin oturduğu bolümdür.Feda sezonunda Çarşı grubunun büyük bir kısmı bu bölümde maç seyretmektedir.

Yeni Açık

Kapasitesi 15.156'dir. 2010-11 sezonuna kadar Eski Açık ile aynı bilet fiyatına sahip iken 2010-11 sezonuyla beraber bilet fiyatları Eski Açık'tan çok düşük miktarda da olsa yüksek tutulmaya başlanmıştır

Numaralı

Kapasitesi 7.237'dir. Basın tribününü ağırlamaktadır. Çoğunlukla ailelerin bulunduğu tribündür. Stadın diğer bolümlerine göre bu tribunde bilet fiyatları pahalıdır.

Kapalı

Kapasitesi 9.610'dur. Çarşı taraftar grubunun bulunduğu bölümdür.

Yapılan etkinlikler

Konserler

• Bryan Adams - 28 Temmuz 1992^[4] (İstanbul'da verilen ilk stadyum konseri)
• Guns N' Roses - 26 Mayıs 1993
• Elton John - 20 Haziran 1993
• Metallica - 25 Haziran 1993
• Sting - 4 Temmuz 1993
• Bon Jovi - 13 Eylül 1993
• Scorpions - 17 Eylül 1993
• Michael Jackson - 23 Eylül 1993
• Madonna - 7 Ekim 1993
• Rod Stewart - 19 Temmuz 1995
• Tina Turner - 20 Eylül 1996
• Tarkan - 25 Eylül 2005
• Grup Yorum - 25. Yıl Konseri - 12 Haziran 2010
• Sonisphere Festival - 25-27 Haziran 2010
• Rihanna - 30 Mayıs 2013
• Iron Maiden - 26 Temmuz 2013

Spor müsabakaları

• Beşiktaş JK dışında, kendi stadları yapılana kadar Fenerbahçe ile Galatasaray da bu stadta iç saha maçlarını oynadılar.
• Türkiye Milli Futbol Takımı'nın Türkiye sınırları içinde yaptığı maçların yarısından fazlasına evsahipliği yapmıştır.
• Dünya Güreş Şampiyonası.
• 1959 Avrupa Basketbol Şampiyonası
• Avrupa Profesyonel Boks şampiyonluğu unvan maçları.
• Uluslararası Binicilik yarışmaları

Önemli gün etkinlikleri

• Barışa Semah Dönenler Alevi etkinliği - 10 Haziran 2007
• "İstanbul'un fethinin 556.yılı kutlaması" Anadolu Gençlik Derneği 2009
• "İstanbul'un fethinin 557.yılı kutlaması" Anadolu Gençlik Derneği 2010

Kaynakça

Beşiktaş portali